Oyun kullanıcıları için yeni nesil TV'lerin en büyük sıkıntısı lag problemi. Aşağıda çevirmiş olduğum metni biraz da olsa yardımı dokunur diyerek bloguma da ekliyorum.
_____________________________
Öncelikle konuya HD TV’de oyun ve lag (gecikme) hakkında açıklama yaparak başlamalı. Tüm HD TV'lerde farkedilir bir miktarda lag görülme ihtimali vardır. Ancak, bu durum çok basit bir şekilde açıklanabilir. TV’ye gelen sinyaller işlenirken ve ekrandan görüntü alınırken bazı HD TV'lerde lag (bazen yarım saniye kadar) durumu ortaya çıkar. Oluşan bu gecikme çoğu zaman işlevi etkilemez ama oyun oynama sırasında hızlı komutları yürütürken bu durum problem yaratabilir. Komutlar verildikten sonra ekrandaki tepkide gözle görülür bir sorun olduğunu fark edilebilir. Yaklaşık bir buçuk saniyelik, hatta genellikle çok daha az süre olan gecikme, müzik, ritim, spor, dövüş, FPS ya da diğer oyun türlerinde oyunu oynanamaz kılabilir ve bu ciddi bir sorun teşkil eder.
Peki bu lag (gecikme) neden oluşur?
Bu sorunun iki cevabı vardır. Birincisi çözünürlüktür. Her TV (High-Def veya Standart-Def) sabit bir görüntü kalitesine, yerel bir çözünürlüğe sahiptir. Eski tip CRT’ler 480i çözünürlükteyken, yeni nesil HD TV’lerin çözünürlükleri 480p varyasyonlarından 720p varyasyonlarına (1024x768 - gerçek 720p den daha düşük çözünürlük, 1280x720 - gerçek 720p ve 1366x768) ve 1080i ile 1080p (1920x1080) çözünürlüklerine, bunun yanında arada daha garip çözünürlüklere sahip olabilir.
Oyun konsollarında ise, PS2’den önceki nesil her konsol 480i sinyal üretirdi. PS2 aslında bazı 480p çözünürlükteki oyunları ile 480i sistemi ile, GameCube ve Xbox, daha öncesinde 480p oyunları ile 480i sistemi ile çözerken şimdi (Xbox 360 oyunlarının çoğunluğu 720p düşünülerek tasarlanmış olmasına rağmen), 480p, 720p ve 1080i değerlerinde çıkış yapabilmektedir. Nintendo Wii’de bu çıkış değeri sabit 480p’dir. İlk nesil Blu-ray oynatıcılarda çıkış 1080p, yine ilk nesil HD-DVD oynatıcılar için çıkış çözünürlük olarak 1080i’dir.
Hemen hemen herhangi bir HD TV, tıpkı HD DVD oynatıcıdan gelen 1080i sinyal kabul eden bir 1366x768 doğal çözünürlüğe sahip HD LCD TV gibi, herhangi bir sinyali kabul edebilir ancak gelen sinyalin doğal çözünürlüğe uygun ölçekli olması gerekir. TV’nin işlemcisine en büyük yükleme, TV 480i sinyali doğal çözünürlüğüne ayarlamaya çalışırken yaşanır. Çünkü bunu yaparken görüntüyü hem büyütmek hem de sinyali dairesel taramadan (480i deki i - interlaced scan) sırasal taramaya (480p, 720p deki p - progressive scan) getirmesi gerekir.
Bazı TV'ler yukarıda bahsi geçen durumu diğerlerinden daha başarılı yerine getirirler; Ancak, hemen hemen tüm modellerde, eski nesil 480i sinyal alındığı zaman en azından küçük bir gecikme görülmektedir. Bu da yeni TV'lerin retro oyun hayranları için bir en büyük problemi olmaktadır. Hatta bazı HD TV'ler 480p’ye veya TV’nin kendini doğal çözünürlüğüne tam olarak eşleşmeyen herhangi bir sinyal ile çalışırken meydana gelen gecikme durumu oyunu oynanamaz duruma getirir.
HD TV’lerdeki oyun için gecikme sorununun ikinci nedeni ise, bazı HD TV'lerdeki görüntüyü iyileştirme ve işleme özelliğiyle birlikte ortaya çıkan bir sorundur. SD içeriği daha kaliteli hale getirmeyi amaçlayan HD TV teknolojisininde TV görüntüyü ekrana getirmeden önce gelen sinyalleri rafine etmeyle zaman harcamaktadır. Samsung'un Dnle teknolojisi, bu teknolojinin çok iyi bilinen bir çeşididir. HD TV’lerin görüntü iyileştirme özelliği daha iyi bir görünüm sağlamaya yardımcı olabilirken, DVD ve TV’den gelen sinyalleri yarım saniyelik bir gecikmeyle gösterir. Bu, oyun severler için olumsuz bir özelliktir. Oyun içinde çalışan komutlardaki bu gecikme ve ağır işlenen görüntü ciddi bir problemdir.
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, bazı HDTV'ler oyun sırasında diğerlerine göre az lag oluşturur. DLP tabanlı HDTV'ler (Samsung'un görüntü geliştirme teknolojisi olan DNIe gibi) oyun kullanımı açısından genellikle kötü olarak değerlendirilir. Bu anlamda CRT'ler genellikle, en az miktarda gecikme yaratan TV’lerdir.
Çözüm
HD TV oyun gecikmesinin en iyi çözümü doğal olarak tamamen elemine etmektir. Eğer mümkünse, yeni bir TV alma arefesindeyseniz, oyun konsolunuzu alıp bir teknomarkete gidin ve çalışanlardan konsolunuzu almayı düşündüğünüz TV lere bağlatmayı deneyin. Sizin için önemli konsolları yanınıza alın ve 480i (retrogaming), 480p (Wii, PS2) ve 720p/1080i (Xbox 360) sinyallerinde test etmeyi unutmayın. Yanınızda getirdiğiniz oyunlar doğru zamanlama gerektiren ve oynananışına alışık olduğunuz oyunlar olsun, 2 saniyelik bir gecikme çıplak gözle görülmeyebilir ancak Marvel vs Capcom 2 deki 30 combo hit inizi berbat edebilir. Satış danışmanları bu konuda anlayış göstermelidir ancak bu kişiler ciddi oyuncular değillerse bu lag problemini onlara anlatmakta güçlük çekebilirsiniz.
Eğer halihazırda elinizde lag sorunu yaşadığınız bir TV varsa, yapılacak bir şey olmayan bir noktada değilsiniz. İlk adım donanımsal müdahale gerektirmeyen potansiyel çözümlere bakmaktır. İlk çözüm ihtimali gelen sinyali TV nin doğal çözünürlüğüne eşitlemektir. Mesela, eğer 1280x720 doğal çözünürlüklü bir TV niz varsa Xbox ınızı 360 dan 720p çözünürlüğe getirin. Eğer 1080i doğal çözünürlükte bir TV niz varsa 360 çıkışınızı 1080 yapın.
Şu an piyasadaki çoğu TV nin daha az lag üretmek amacıyla resim düzeltme fonksiyonlarını kapatan “oyun modu” seçenekleri var. TV nizin bu özelliğe sahip olup olmadığını kullanma klavuzundan ya da hızlı bir Google aramasıyla öğrenebilirsiniz.
Eğer TV nizin oyun modu yoksa ya da bu moddan memnun değilseniz, bir sonraki en iyi seçenek VGA bağlantı seçeneğidir. Hemen her TV nin bilgisayar monitörü olarak da kullanılabilmesi için VGA girişi mevcuttur. Bilgisayarlar genellikle doğal olmayan çözünürlükler verdiği için TV üreticileri VGA girişinden gelen sinyallere görüntü düzeltme özelliği koymazlar, bu da oyuncular için bulunmaz bir nimettir. Özellikle lag sorunu yaşayan Xbox 360 oyuncuları için çözüm 360 çözürlüğe uygun VGA kablosu alıp (üçüncü parti üreticilerinde mevcuttur) kullanmaktır. 360 VGA kabloları Xbox 360’ın çıkış çözünürlüklerini 480p, 720p, 1080i ve daha çeşitli çözünürlüklere çıkartabiliyor. Bu çözünürlüklerden bazıları;
640x480
848x480
1024x768
1280x720
1280x768
1280x1024
1360x768
Bu kabloyu kullanarak Xbox 360’ınızın çıkışını TV nizin doğal çözünürlüğüne ayarlarsanız lag probleminizi çok kolay bir yönden çözebilirsiniz.
Son olarak; özellikle 480i sinyallerini yükseltirken TV nin lag yaratma sorununa donanımsal bir çözüm internetteki cesur ve kararlı oyuncular tarafından bulundu. Çözümün temeli Micomsoft XRGB-2+ ve ileride çıkacak Micomsoft XRGB-3 gibi harici VGA adaptörlerinde yatıyor. Bu iki cihaz da Japon malı ve çeşitli analog girişlerini ve VGA dan sinyal çıkışını düzenliyor. Bu VGA dönüşümünün yan etkisi ise TV lerin daha iyi görüntü sağlamak için dahili görüntü işleme çipleri ile resmi düzeltmesini kapatarak 480i sinyali en kolay ve kısa sürede vermeye çalışmasıdır. Micomsoft ürünleri Japonya’dan ithal edilmelidir. Şu an üretimi durdurulan XRGB-2+ iyi bir Google aramasıyla 170$-200$ fiyat aralığında olabilir. XRGB-3+ modeli ise henüz satışa sunulmadı. Çeşitli heyecanlandıran yeni özellikler ile piyasaya sürülmesi beklenmesine rağmen daha yüksek bir fiyata satılması bekleniyor. Yine de, bir VGA çeviricisine yüzlerce dolar vermek ne kadar kötü bir fikir gibi gelse de, en sevdiğiniz oyunları TV nizde oynayamadığınız için bırakmak zorunda olmanız düşüncesi iki kat daha fazla kötü bir fikir.
Sonuç
Yeni nesil TV lerdeki oyun lagı maalesef halen büyük bir sorun. Yeni piyasaya sürülmüş çoğu TV lag sorunu yaşatırken çoğu eski tip modellerde lagsız oyun oynayabiliyorsunuz. Oyun konsolunuzu mağazaya götürüp birebir denemeden internetten birinci el gözlemleri okuyarak TV nizin oyunlarda lag yaratmaya meyilli olup olmadığını öğrenmeniz çok zor. Ayrıca unutmayınız ki lagın algılanması kişiden kişiye göre değişen bir durum.
Ancak bu durum düzelmeye başlıyor. Sadece birkaç ay önce CES fuarında TV üreticilerinin temsilcileri, biz onları ürettikleri TV lerdeki oyun lagı konusunda topa tutarken kendilerinin bizim ne dediğimiz hakkında hiçbir fikirleri yoktu. Şu an ise çoğu TV üreticisi bu problemi resmi olarak kabul etmiş durumda ve TV lerine oyun modu koymayı ve daha hızlı tarama teknolojileri kullanmak gibi çözümler arıyorlar. Bu konuda daha ileri bir sürecin gelmesini bekliyoruz çünkü konsollardaki çözünürlük yelpazesi (Wii’de 480p, Xbox ve PS2’de 720p, PS3’de 1080p) iyice genişledi. Bununla birlikte retrogaming ciler için 480i de hesaba katılırsa hardcore oyuncular için yüksek laglı TV deneyimleri hiç de uzak bir ihtimal değil. Biz bu sorunu yakından izliyoruz ve gelişmeleri öğrenmek için bizden haber bekleyebilirsiniz.
W.A.S.D.
Posted in: 
